Pewność siebie, czyli świadomość własnej wartości, wiąże się ściśle z tym, jaki obraz samych siebie mamy w głowie. Wiedza ta nie jest nam jednak dana od urodzenia, zdobywamy ją w procesie wychowania i w toku całego życia społecznego.
Dzięki pewności siebie, potrafimy adekwatnie oszacować nasze możliwości i podjąć działania, które będziemy w stanie zrealizować. Ważne jest, aby niepowodzenia nie powodowały, że dziecko traci zaufanie do siebie, lecz żeby miało odwagę i determinację do podejmowania kolejnych prób.
Pierwszymi osobami, które wpływają na to, jak dziecko będzie postrzegało samo siebie, są oczywiście rodzice. Ich bezwarunkowa miłość daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, które jest niezbędne, do odważnego eksplorowania otaczającego je świata. Dziecko musi mieć pewność, iż jest kochane niezależnie od tego, czy jest najlepsze w szkole, najszybsze na podwórku itd. Brak poczucia bezpieczeństwa zazwyczaj prowadzi do wycofania się dziecka i przyjmowania przez nie biernej postawy.
Niezwykle ważne jest także, by samoocena była adekwatna do tego, co dziecko potrafi wykonać. Nadmierne chwalenie może spowodować, iż samoocena będzie zawyżona, a pewność siebie zbyt wygórowana w stosunku do możliwości. W konsekwencji może to doprowadzić do pojawienia się zachowań ryzykownych, brawurowych oraz do rozczarowań płynących z potencjalnych niepowodzeń.
Miedzy 3 a 6 rokiem życia kształtuje się u dziecka zaufanie do samego siebie jako inicjatora i twórcy. Sposób, w jaki rodzice i nauczyciele reagują na działania dziecka, może albo stymulować jego pewność siebie, albo wytwarzać w nim poczucie winy, poczucie, że jest kimś nieważnym i niepotrzebnym. Dziecko, czując brak wiary rodziców i nauczycieli, będzie zachowywało się w sposób zgodny z ich oczekiwaniami. W psychologii nosi to miano „samospełniającego się proroctwa”. Należy również bardzo uważać, aby w odpowiedni sposób reagować na drobne porażki dziecka. To, jak rodzic reaguje na drobne niepowodzenia dziecka, uczy go schematu reagowania na niepowodzenia, na całe życie. Banalnym przykładem może być sytuacja, kiedy dziecko wylało picie. Rodzic zamiast zdenerwować się, oceniać zachowanie, krzyczeć i odganiać dziecko od bałaganu, powinien zareagować spokojnie, wyjaśnić, że teraz trzeba posprzątać i wręczyć dziecku ściereczkę. Taką reakcją pokazuje dziecku, że kiedy coś się nie uda, trzeba po prostu to naprawić lub spróbować jeszcze raz. Dziecko nauczy się, jak prawidłowo podchodzić do niepowodzeń i tak samo zareaguje w przyszłości na niezdanie egzaminu, popsucie się samochodu czy zgubienie portfela.
RODZICU!
Jeżeli chcesz, aby Twój maluch miał odwagę, aby aktywnie eksplorować świat, by wykazywał inicjatywę do działania i szedł przez życie pewnym krokiem, to pamięta, że bardzo wiele zależy od Ciebie. Ty bowiem jesteś pierwszą i najważniejszą osobą w życiu dziecka i od Twojej opinii będzie w dużej mierze zależało to, jak Twoje dziecko będzie postrzegało samo siebie i czy same z sobą będzie szczęśliwe. Pewność siebie wiąże się bowiem nierozerwalnie z poczuciem, że jest się dla kogoś ważnym i że zawsze może liczyć na wsparcie osoby, która kocha w sposób bezwarunkowy.
Aby pomóc dziecku zbudować stabilne i adekwatne poczucie własnej wartości, staraj się:
- okazywać uczucia i dawać dziecku poczucie, że jest kochane i akceptowane niezależnie od wszystkiego,
- poświęcać dziecku czas i uwagę, aby miało świadomość, że jest dla Ciebie ważne,
- słuchać tak, by wiedziało, że zawsze może się do Ciebie zwracać ze swoimi problemami,
- chwalić jego zaangażowanie,
- zachęcać do podejmowania prób,
- nie ograniczać inicjatywy,
- wyznaczać cele adekwatne do jego możliwości psychofizycznych,
- nie stawiać wygórowanych wymagań, którym dziecko nie podoła,
- nie zaniżać wymagań obawiając się porażki,
- nie krytykować, zwłaszcza, w towarzystwie innych,
- nie wyręczać, by zyskać na czasie,
- nie chronić dziecka przed każdą potencjalną porażką.
Pamiętaj, że nie każdy pies chce ugryźć dziecko i nie każdy płot jest zbyt wysoki, aby go przeskoczyć. Pozwól dziecku spróbować! Podnieś i pociesz je, gdy upadnie, ale też bij najgłośniej brawo, gdy bezpiecznie wyląduje po drugiej stronie.